Black soldier fly (BSF)  แมลงสารพัดประโยชน์

       แมลงโปรตีน Black Soldier Fly : BSF เป็นแมลงที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม ตัวหนอนช่วยย่อยขยะอินทรีย์ ผลิตโปรตีนคุณภาพสูงใช้เป็นอาหารสัตว์ และให้มูลที่เหมาะกับการทำปุ๋ยชีวภาพ ไม่เป็นพาหะนำโรคหรือศัตรูพืช ช่วยลดต้นทุนและสร้างทางเลือกใหม่ในเกษตรกรรมอย่างยั่งยืน

ความสำคัญของแมลงโปรตีน BSF

       แมลงโปรตีน หรือแมลงวันลาย ชื่ออื่น ๆ แมลงทหารดำ (Black Soldier Fly) ชื่อวิทยาศาสตร์ Hermetia illucens L. แมลงโปรตีน BSF เป็นแมลงสองปีก ลำตัวสีดำคล้ายตัวต่อ มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่ทวีปอเมริกา ตัวเต็มวัยไม่กินอาหาร ไม่เป็นศัตรูพืชไม่นำโรค และไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิต ตัวหนอนกินซากอินทรีย์ได้หลากหลายชนิด รวมทั้งเศษเหลือทิ้งทางการเกษตร ขยะอินทรีย์ในชุมชน แมลงโปรตีน มีวงจรชีวิต 4 ระยะ ได้แก่ ไข่ หนอน ดักแด้ และตัวเต็มวัย

การใช้ประโยชน์ของแมลงโปรตีน BSF

       ปัจจุบันแมลงโปรตีน BSF ได้รับความสนใจเพิ่มขึ้นในด้านการเกษตรและการจัดการของขยะอินทรีย์ การใช้ประโยชน์จากแมลงโปรตีน BSF มีหลายวิธีการดังนี้

การจัดการขยะอินทรีย์ : ระยะตัวหนอนกินขยะอินทรีย์จากพืช และสัตว์ ทั้งจากการเกษตร อุตสาหกรรมการแปรรูปอาหาร เช่น ของเสียจากโรงงานอาหาร ผัก ผลไม้ที่หมดอายุ เป็นต้น ซึ่งสามารถย่อยสลายของขยะอินทรีย์ได้ดีตั้งแต่ 55-90% ขึ้นกับชนิดขยะอินทรีย์ ในเวลาเพียง 14 วัน ซึ่งช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากขยะอินทรีย์

อาหารสัตว์ : แมลงโปรตีน BSF เป็นแหล่งโปรตีนสูง ในระยะตัวหนอน มีโปรตีนสูง 40-50% ไขมัน 25-35% แร่ธาตุต่าง ๆ รวมทั้งกรดอะมิโนที่จำเป็น และกรดไขมันดีหลายชนิด สามารถใช้ทดแทนปลาป่นและ กากถั่วเหลืองได้

ปุ๋ยชีวภาพจากมูลหนอน : มูลที่ขับถ่ายจากตัวหนอน BSF มีปริมาณสารอาหารสูง ทำให้เหมาะสำหรับใช้เป็นปุ๋ยบำรุงดิน ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์และช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตของพืช มูลจากหนอนแมลง BSF มี ไนโตรเจน 1.71-5.64% ฟอสฟอรัส 0.46-1.05% และโพแทสเซียม 1.29-2.68% ซึ่งเป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช

BSF ช่วยลดต้นทุนค่าอาหารสัตว์

       หนอน BSF ระยะก่อนเข้าดักแด้ 1 กะละมัง มีจำนวนหนอนทั้งหมดประมาณ 1.2 -1.5 กิโลกรัม ต้นทุนการเลี้ยงหนอน BSF กก. ละ 8.67 บาท

1.      ไก่ไข่ 1 ตัว กินอาหารเฉลี่ยวันละ 230 – 250 กรัม ถ้าให้หนอน BSF เพื่อลดต้นทุน 50 % จะต้องให้หนอน 115 – 125 กรัมต่อไก่ 1 ตัวต่อวัน ดังนั้นถ้าเลี้ยงไก่ไข่เพื่อเก็บไข่ ระยะเวลา 2 ปี จะใช้หนอนแทนอาหารสำเร็จรูป 712 วัน x 0.125 กก. = 89 กก.ต่อไก่ 1 ตัว ช่วยให้ประหยัดค่าอาหารสำเร็จรูปได้ 2,136 บาทต่อไก่ 1 ตัว

(คิดค่าอาหารไก่ไข่สำเร็จรูปโปรตีน 18 % กก.ละ 24 บาท) 

2.      ปลาดุก 1,000 ตัว กินอาหารเฉลี่ยวันละ 2 - 3 กิโลกรัม ถ้าให้หนอน BSF เพื่อลดต้นทุน 50 % จะต้องให้หนอน 1 – 1.5 กิโลกรัมต่อวัน ดังนั้นถ้าเลี้ยงปลาดุก 1,000 ตัว ระยะเวลา 5 เดือน จะใช้หนอนแทนอาหารสำเร็จรูป 150 วัน x 1.5 กก. = 225 กก.ต่อครอป ช่วยให้ประหยัดค่าอาหารสำเร็จรูปได้ 7,875 บาทต่อครอป

(คิดค่าอาหารปลาดุกสำเร็จรูปโปรตีน 25 % กก.ละ 35 บาท) 

3.      กบ 1,000 ตัว กินอาหารเฉลี่ยวันละ 1 – 1.5 กิโลกรัม ถ้าให้หนอน BSF เพื่อลดต้นทุน 50 % จะต้องให้หนอน 0.5 – 0.75 กิโลกรัมต่อวัน ดังนั้นถ้าเลี้ยงกบ 1,000 ตัว ระยะเวลา 4 เดือน จะใช้หนอนแทนอาหารสำเร็จรูป 120 วัน x 0.75 กก. = 90 กก.ต่อครอป ช่วยให้ประหยัดค่าอาหารสำเร็จรูปได้ 3,375 บาทต่อครอป

(คิดค่าอาหารปลาดุกสำเร็จรูปโปรตีน 30 % กก.ละ 37.5 บาท) 

แหล่งที่มา : คู่มือการผลิตและใช้ประโยชน์แมลงโปรตีน BSF สำหรับเกษตรกร

สํานักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน)